In het menu ‘Tools’ vind je onder rubriek ‘Astro’ nu ook de Efemeriden terug. Een woordje uitleg... Het woord efemeriden komt van het Latijnse woord ephemeris (meervoud: ephemerides) en betekent ‘dagboek’. In de astronomische wereld gebruikt men deze benaming om de posities van hemelobjecten weer te geven. Deze worden via algoritmes berekend en kan je dan bijvoorbeeld op deze site terugvinden. Bij ons gaat het specifiek over de zon en de maan.

De zon

Opkomst en ondergang

Uiteraard is het belangrijkste bij de zon de tijd van opkomst en ondergang. Je kan zien dat er steeds een interval wordt weergegeven. In dat tijdsinterval zit de zon slechts gedeeltelijk boven de horizon. Je merkt ook dat in de zomer de dagen langer zijn dan in de winter en bovendien is de duur van de dag erg afhankelijk van de breedtegraad van de waarnemer met als extremen de beide polen waar in de zomer de zon niet ondergaat en in de winter de zon niet opkomt. Je kan op de pagina de efemeriden van de zon en maan bekijken op verschillende plaatsen in de wereld. Hierbij staat steeds de tijd in Brussel vermeld.

Golden hour

De korte periode na zonsopkomst en voor zonsondergang waarbij het licht ideaal is voor fotografen, wordt ook wel het golden hour (het gouden uur) genoemd.

Schemering

De periode voor zonsopkomst en na zonsondergang wordt de schemering genoemd. Deze wordt dan nog eens opgedeeld in 3 delen:

1. De astronomische schemering (middelpunt van de zon zit 12 tot 18 graden onder de horizon): het enige verschil met de volledige duisternis van de nacht is de onzichtbaarheid van lichtzwakke sterren. Astronomische waarnemingen vinden dus best buiten de schemeringsperiode plaats. Heldere hemelobjecten zoals Jupiter, Saturnus, heldere sterren kunnen gerust al tijdens de schemering worden waargenomen. Op het hoogtepunt van de zomer blijft de astronomische schemering bij ons de ganse nacht duren.
2. De nautische schemering (middelpunt van de zon zit 6 tot 12 graden onder de horizon): hier is de horizon al duidelijk waarneembaar. Bewegende voorwerpen kunnen al van op een paar honderd meter afstand waargenomen worden. Er zijn al voldoende sterren zichtbaar om op basis daarvan te kunnen navigeren (op zee of elders) en vandaar dan ook de benaming zeevaartkundige of nautische schemering.
3. De burgerlijke schemering (middelpunt van de zon zit minder dan 6 graden onder de horizon): er kan nog zonder inspanning gedrukt schrift worden gelezen. De planeten die dichter bij de zon staan dan de aarde (Venus en Mercurius) worden best vanaf dit moment waargenomen, omdat deze snel na de zon ondergaan. Opgepast: dit zijn allemaal theoretische tijden, maar van grote invloed zijn de hoeveelheid stof, vocht en wolken in de lucht omdat deze zorgen voor lichtverstrooiing. De schemering zal het snelst voorbij zijn bij heldere en droge lucht

De maan

Opkomst en ondergang

Bij de maan is uiteraard de opkomst en ondergang van belang. Let hierbij wel op dat in de tabel het uur voor maansondergang voor het uur van de maansopkomst kan liggen. Dat betekent dus dat de maan ’s morgens ondergaat en ’s avonds weer opkomt.

Fasen

Daarnaast worden ook de fasen (eerste en laatste kwartier, nieuwe en volle maan) van de maan vermeld en het verlichte deel (in procent) dat vanaf de aarde zichtbaar is.